CEO-fraude, ook wel bekend als bedrijfsfraude via e-mail (BEC) of fraude met e-mailaccounts (EAC), is een vorm van financiële criminaliteit waarbij daders zich voordoen als hooggeplaatste leidinggevenden binnen een organisatie om medewerkers, klanten of leveranciers te misleiden tot het doen van frauduleuze betalingen of het vrijgeven van gevoelige informatie. Deze vorm van fraude omvat meestal gespoofde of gecompromitteerde e-mailaccounts om een gevoel van legitimiteit en urgentie te creëren. De frauduleuze e-mails vragen vaak om dringende overboekingen, wijzigingen in betalingsgegevens of het delen van vertrouwelijke gegevens, waarbij vertrouwen en autoriteit die worden geassocieerd met uitvoerende functies worden uitgebuit. CEO-fraude kan leiden tot aanzienlijke financiële verliezen voor bedrijven, reputatieschade en compromittering van gegevensbeveiliging. Het kan ook leiden tot juridische en regelgevende consequenties voor getroffen organisaties. Preventieve maatregelen tegen CEO-fraude omvatten het trainen van medewerkers, het implementeren van multi-factor authenticatie en het vaststellen van duidelijke communicatieprotocollen voor het verifiëren van financiële transacties. Daarnaast kunnen robuuste cybersecurity-maatregelen zoals e-mailfiltering en -monitoring helpen bij het detecteren en voorkomen van pogingen tot CEO-fraude. In de jurisdicties van Nederland en de Europese Unie wordt CEO-fraude beschouwd als een ernstige overtreding onder financiële voorschriften, en organisaties zijn verplicht om incidenten te melden en maatregelen te implementeren om de risico’s van dergelijke frauduleuze activiteiten te beperken.
CEO-fraude, ook wel bekend als Business Email Compromise (BEC) of Email Account Compromise (EAC), presenteert aanzienlijke uitdagingen op het gebied van regelgeving, operationele, analytische en strategische dimensies binnen het Fraude Risicobeheerkader (FRMF), met name in Nederland en de bredere Europese Unie (EU). Deze uitdagingen overlappen met financiële en economische misdrijven en impliceren het Environmental, Social, and Governance (ESG) kader. Advocaat Bas A.S. van Leeuwen van het advocatenkantoor Van Leeuwen speelt een cruciale rol bij het navigeren door de juridische complexiteiten die verband houden met deze uitdagingen.
(a) Regelgevingsuitdagingen:
-
Wetgeving van de Europese Unie: De EU heeft richtlijnen en regelgeving ingevoerd om cybercriminaliteit en fraude, waaronder CEO-fraude, te bestrijden. Richtlijnen zoals de Richtlijn betreffende Netwerk- en Informatiebeveiliging (NIS) en de Cybersecurityverordening stellen eisen aan het verbeteren van cybersecurity en het voorkomen van cybercriminaliteit. Naleving van deze richtlijnen is essentieel voor organisaties om zich te beschermen tegen CEO-fraude. Advocaat van Leeuwen adviseert organisaties over de naleving van de EU-regelgeving inzake cybersecurity en het nemen van maatregelen om CEO-fraude te voorkomen.
-
Nationale wetgeving in Nederland: Nederland handhaaft zijn eigen wetten en regelgeving met betrekking tot cybercriminaliteit en fraude, waaronder CEO-fraude. Het Nederlandse Wetboek van Strafrecht omvat bepalingen met betrekking tot fraude, vervalsing en identiteitsdiefstal, die relevant zijn voor het vervolgen van daders van CEO-fraude. Daarnaast regelen de Nederlandse Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) gegevensbescherming en privacy, wat cruciaal is om CEO-fraude te voorkomen. Advocaat van Leeuwen helpt organisaties om te voldoen aan Nederlandse wetten en regelgeving met betrekking tot CEO-fraude en cybersecurity.
-
Financiële regelgeving: CEO-fraude omvat vaak financiële transacties, zoals frauduleuze overschrijvingen of betalingsverzoeken. Financiële regelgeving, waaronder de Richtlijn betaaldiensten (PSD2) en anti-witwasrichtlijnen (AML), leggen financiële instellingen verplichtingen op om controles in te voeren om frauduleuze transacties en witwassen van geld te voorkomen. Advocaat van Leeuwen helpt organisaties bij het navigeren door financiële regelgeving en het nemen van maatregelen om het risico op CEO-fraude en financiële misdrijven te beperken.
(b) Operationele uitdagingen:
-
Bewustwording en training van werknemers: CEO-fraude vertrouwt typisch op social engineering-tactieken om werknemers te misleiden tot het overmaken van geld of gevoelige informatie. Daarom zijn het verhogen van de bewustwording onder werknemers en het verstrekken van training over best practices op het gebied van cybersecurity cruciaal om CEO-fraude te voorkomen. Het waarborgen van wijdverbreide bewustwording en naleving onder werknemers kan echter een uitdaging zijn. Advocaat van Leeuwen helpt organisaties bij het ontwikkelen en implementeren van uitgebreide cybersecurity-trainingsprogramma’s om werknemers voor te lichten over de risico’s van CEO-fraude en hoe verdachte e-mails te herkennen en erop te reageren.
-
Interne controles en verificatieprocedures: Het implementeren van robuuste interne controles en verificatieprocedures is essentieel om ongeautoriseerde toegang tot gevoelige systemen of informatie te voorkomen. Organisaties kunnen echter moeite hebben met het ontwerpen en implementeren van effectieve controles die veiligheid combineren met operationele efficiëntie. Advocaat van Leeuwen werkt samen met organisaties om hun interne controleomgeving te beoordelen, zwakke punten te identificeren en maatregelen te implementeren zoals multifactor-authenticatie en transactieverificatie om CEO-fraude te voorkomen.
(c) Analytische uitdagingen:
-
E-mailmonitoring en -analyse: Het analyseren van e-mailcommunicatie en het monitoren van verdachte activiteiten is essentieel om pogingen tot CEO-fraude te detecteren. Organisaties kunnen echter worstelen met de hoeveelheid en complexiteit van e-mailgegevens, waardoor het moeilijk is om frauduleuze e-mails te identificeren te midden van legitieme communicatie. Advocaat van Leeuwen helpt organisaties bij het implementeren van e-mailmonitoringtools en het uitvoeren van regelmatige analyses om indicatoren van CEO-fraude te identificeren, zoals ongebruikelijke e-mailadressen of verzoeken om gevoelige informatie.
-
Gedragsanalyse: Gedragsanalysetechnieken kunnen organisaties helpen anomalieën in het gebruikersgedrag te identificeren die kunnen wijzen op pogingen tot CEO-fraude. Het ontwikkelen van effectieve gedragsanalysemodellen vereist echter toegang tot uitgebreide gegevens en geavanceerde analysecapaciteiten. Advocaat van Leeuwen adviseert organisaties over het gebruik van gedragsanalyse om ongebruikelijke patronen van activiteit te detecteren, zoals plotselinge veranderingen in e-mailcommunicatie of toegang tot gevoelige systemen, die kunnen wijzen op een poging tot CEO-fraude.
(d) Strategische uitdagingen:
-
Incidentresponsplanning: Het ontwikkelen en implementeren van een uitgebreid incidentresponsplan is essentieel om de impact van CEO-fraude-incidenten te minimaliseren en een snelle herstel mogelijk te maken. Organisaties kunnen echter moeite hebben met het ontwikkelen van effectieve responsprocedures en het coördineren van responsinspanningen over verschillende afdelingen. Advocaat van Leeuwen werkt samen met organisaties om incidentresponsplannen te ontwikkelen die zijn toegesneden op scenario’s van CEO-fraude, inclusief protocollen voor het melden van incidenten, het beoordelen van de impact en het beperken van schade.
-
Samenwerking met belanghebbenden: Het aanpakken van CEO-fraude vereist samenwerking tussen interne belanghebbenden, zoals IT, financiën en juridische afdelingen, evenals externe partners, zoals wetshandhavingsinstanties en cybersecurity-experts. Het coördineren van inspanningen en het effectief delen van informatie kan echter uitdagend zijn, vooral tijdens een crisis. Advocaat van Leeuwen vergemakkelijkt samenwerkingsinitiatieven door juridisch advies te verstrekken, belanghebbendenvergaderingen te coördineren en partnerschappen aan te gaan met externe belanghebbenden om de respons van de organisatie op CEO-fraude te verbeteren.
Concluderend vereist het aanpakken van de uitdagingen die gepaard gaan met CEO-fraude binnen het FRMF een allesomvattende aanpak die regelgevende naleving, operationele controles, geavanceerde analyse en strategisch risicobeheer omvat. Advocaat Bas A.S. van Leeuwen van Van Leeuwen Law Firm speelt een centrale rol bij het begeleiden van organisaties door deze uitdagingen, waarbij hij zorgt voor naleving van relevante wet- en regelgeving en tegelijkertijd effectieve strategieën ontwikkelt om CEO-fraude te voorkomen en op te sporen in Nederland en de bredere Europese Unie.